Ως νηστεία ορίζουμε τη διατροφή που αποκλείει την κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων. Κατά τη διάρκεια του έτους οι ημέρες της νηστείας είναι 170, δηλαδή περίπου η μισή χρονιά!!Και βέβαια η μεγαλύτερη νηστεία είναι αυτή πριν το Πάσχα, διάρκειας 49 ημερών. Η νηστεία όπως την γνωρίζουμε σήμερα διαμορφώθηκε από αρκετές Συνόδους στα τέλη του 10 αιώνα. Σε καμιά άλλη θρησκεία δεν υπάρχει υποχρεωτική νηστεία με τόσους περιορισμούς για τους πιστούς. Νηστεία υπήρχε και στην αρχαία Ελλάδα για τους ιερείς. Ακόμη και ορισμένοι φιλόσοφοι, όπως οι Πυθαγόρειοι, έκαναν διατροφικούς αποκλεισμούς για πνευματικούς λόγους. Η νηστεία ουσιαστικά είναι μια άσκηση εγκράτειας και λιτότητας που δυναμώνει το πνεύμα και ετοιμάζει το άτομο να πραγματοποιήσει ένα σημαντικό πνευματικό έργο.
Πράγματι, έχει αποδειχτεί από μελέτες στον Ελλαδικό χώρο ότι η νηστεία συνεπάγεται πολλαπλά οφέλη στην υγεία του ατόμου, όπως:
- Μείωση λιπιδίων στο αίμα, όπως χοληστερόλη και τριγλυκερίδια, λόγω της μειωμένης πρόσληψης κορεσμένου λίπους που βρίσκεται στα κρέατα και τα παράγωγά τους αλλά και της αυξημένης κατανάλωσης φυτικών ινών που μειώνουν της απορρόφηση του λίπους.
- Μείωση ουρικού οξέος, λόγω της περιορισμένης κατανάλωσης πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης (στις περιπτώσεις που καταναλώνεται αλκοόλ με μέτρο).
- Ρύθμιση σακχάρου αίματος, λόγω των αυξημένων φυτικών ινών.
- Ρύθμιση αρτηριακής πίεσης, λόγω της υψηλής κατανάλωσης καλίου, διαμέσου των φρούτων και των λαχανικών.
- Καλύτερη λειτουργία εντέρου, λόγω των πολλών φυτικών ινών, από φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς.
- Ρύθμιση σωματικού βάρους, στα άτομα που νηστεύουν και προσπαθούν να ακολουθούν τη φιλοσοφία της νηστείας σχετικά με την εγκράτεια, τη λιτότητα και το μέτρο.
- Βελτίωση διατροφικών συνηθειών, λόγω της εξοικείωσης του ατόμου με τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα θαλασσινά.
- Μείωση κινδύνου για διάφορες μορφές καρκίνου, όπως π.χ. παχέως εντέρου, λόγω των πολλών φυτικών ινών αλλά των αντιοξειδωτικών συστατικών.
- Μείωση συμπτωμάτων κατάθλιψης μέσω της ενδυνάμωσης της αυτοπεποίθησης και της ικανοποίησης από την επίτευξη ενός προσωπικού στόχου, της ηθικής ικανοποίησης και της γενικότερης ψυχικής και σωματικής ανάτασης.
Από την άλλη, ο αποκλεισμός κρέατος και όλων των ζωικών προϊόντων από τη διατροφή μας για πολλές ημέρες μπορεί να προκαλέσει ορισμένες ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά, όπως στην πρωτεΐνη, το σίδηρο, την Βιταμίνη Β12 το ασβέστιο και τον ψευδάργυρο. Παρ’ όλα αυτά όποιος είναι καλά ενημερωμένος και οργανωμένος μπορεί να τις αποφύγει!
Καλές πηγές φυτικής πρωτεΐνης είναι τα θαλασσινά, τα όσπρια, τα μανιτάρια και οι ξηροί καρποί καθώς και τα προϊόντα σόγιας. Όσον αφορά τα όσπρια γνωρίζουμε ότι όταν τα συνδυάσουμε με ρύζι ή κάποιο άλλο αμυλούχο τρόφιμο ολικής αλέσεως μπορούμε να πετύχουμε πρωτεΐνη ισοδύναμη του κρέατος, δηλαδή υψηλής βιολογικής αξίας. Σε αυτή τη λογική θα μπορούσαμε να βάλουμε στο διαιτολόγιο μας το παραδοσιακό φακόρυζο ή το ρεβυθόρυζο και στις περιπτώσεις που έχουμε κάποια άλλη παραδοσιακή συνταγή με όσπρια να τη συνοδεύουμε με κρίθινο παξιμάδι ή ψωμί ολικής αλέσεως.
Όσον αφορά το σίδηρο, εξαιρετικές πηγές του είναι τα στρείδια, μύδια και οι γαρίδες! Επίσης, τα όσπρια, ειδικά οι φακές και τα φασόλια, τα εμπλουτισμένα δημητριακά ολικής αλέσεως καθώς και η βρώμη. Ακόμη αρκετά φρούτα και λαχανικά είναι καλές πηγές σιδήρου. Πιο αναλυτικά, τα ξερά σύκα, τα ξερά βερίκοκα, τα βατόμουρα, το αβοκάντο, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως το σπανάκι) , το μπρόκολο, ο αρακάς, τα ραδίκια, τα μανιτάρια, η πατάτα ψημένη με τη φλούδα, η αγκινάρα, το παντζάρι, το καρότο, το πράσο και ο μαϊντανός. Τέλος αρκετοί ξηροί καρποί, όπως τα κάσιους, τα αμύγδαλα, τα φιστίκια, ο κολοκυθόσπορος και ο ηλιόσπορος αποτελούν πολύ καλή πηγή σιδήρου. Για αυτούς που νηστεύουν και η σοκολάτα υγείας, που συχνά αποτελεί το αγαπημένο γλύκισμα της σαρακοστής μπορεί να τους εφοδιάσει με σίδηρο. Πολύ σημαντικό είναι να συνδυάζουμε τις πηγές σιδήρου με κάποια πηγή βιταμίνης C, όπως είναι τα εσπεριδοειδή (λεμόνια, πορτοκάλια , κ.α), τα κραμβοειδή (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια βρυξελλών), το ακτινίδιο, οι φράουλες και οι χρωματιστές πιπεριές.
Με την απουσία κρέατος, πέρα από τη μειωμένη κατανάλωση σίδηρου παρατηρείται και χαμηλή κατανάλωση βιταμίνης Β12. Κι αυτό γιατί η βιταμίνη αυτή σχετίζεται με την ανάπτυξη των ερυθροκυττάρων και βρίσκεται κυρίως σε ζωικά τρόφιμα. Κατά τη διάρκεια της νηστείας μπορούμε να την προμηθευτούμε από τα θαλασσινά, το γάλα σόγιας και τα δημητριακά ολικής αλέσεως.
Στη συνέχεια να δούμε τι πρέπει να περιέχει το διαιτολόγιο μας για καλύπτουμε τις ανάγκες μας σε ασβέστιο, που ειδικά για τις γυναίκες και τα παιδιά είναι ιδιαίτερης σημασίας!!Τα όσπρια, το μπρόκολο, το σπανάκι, ο αρακάς και το τοφού μας δίνουν καλές ποσότητες ασβεστίου. Ταυτόχρονα, τα αμύγδαλα και το σουσάμι με τα προϊόντα του (ταχίνι, χαλβάς) αποτελούν εξαιρετικές πηγές ασβεστίου.
Ένα ακόμη μέταλλο που μπορεί να λείψει σε μια μεγάλη νηστεία είναι ο ψευδάργυρος. Ο ψευδάργυρος είναι πολύ σημαντικός για όλες τις βασικές μας λειτουργίες όπως είναι η ανάπτυξη, η αναπαραγωγή, η πέψη, η παραγωγή ενέργειας και παράλληλα είναι απαραίτητος για τη δημιουργία Τ- λεμφοκυττάρων, άρα για ένα ισχυρό ανοσοποιητικό. Καλές μη ζωικές πηγές ψευδαργύρου είναι τα μύδια, τα στρείδια, οι γαρίδες, το πίτουρο, ο αρακάς, τα ρεβύθια και κάποιοι ξηροί καρποί (όπως τα βραζιλιάνικα φιστίκια, τα φουντούκια, τα αράπικα φιστίκια και τα καρύδια).
Σε γενικές γραμμές όλοι μπορούν να νηστέψουν. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται οι έγκυοι, οι γυναίκες με ιστορικό σιδηροπενικής αναιμίας, οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και οι αθλητές. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να υπάρχουν στο καθημερινό διαιτολόγιο τους πολύ καλές εναλλακτικές των παραπάνω θρεπτικών συστατικών.
Η νηστεία, όταν γίνεται σωστά και συνετά, λοιπόν, μπορεί να ωφελήσει την υγεία μας, αφού αποτελεί ένα εξαιρετικά ευεργετικό μοτίβο διατροφής!!!
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω η θρεπτική αξία της διατροφή σας όσο νηστεύετε δεν υπολείπεται σε τίποτα.
